Πως μεταδίδεται ο ιός Έμπολα και ποιοι πρέπει να προσέχουν

Η νόσος προκαλείται από ένα από τα τρία είδη του… ιού Έμπολα, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια Fikwiridae.

Ο φυσικός φορέας του ιού δηλ το ρεζερβουάρ του ιού δεν είναι μετά βεβαιότητας γνωστό αλλά θεωρείται η καρποφάγος νυχτερίδα. Ωστόσο στις χώρες που ενδημεί η νόσος δηλ στην Αφρική έχει διαπιστωθεί ότι άνθρωποι μολύνθηκαν από την επαφή τους με χιμπατζήδες, γορίλες και άρρωστες ή νεκρές αντιλόπες.

Η νόσος ενδημεί σε χώρες της Δυτικής Αφρικής (Νιγηρία, Λιβερία, Σιέρα Λεόνε, Γουινέα) αλλά πρόσφατα εκδηλώθηκαν κρούσματα και στην Κεντρική Αφρική (Κογκό/Ζαιρ)

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) η επιδημία του Έμπολα που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Δυτική Αφρική ενδέχεται να πλήξει περισσότερους από 20.000 ανθρώπους.

Ο ιός μεταδίδεται αποκλειστικά με την άμεση επαφή με τα σωματικά υγρά των ασθενών ή με μολυσμένα αντικείμενα, όπως για παράδειγμα σύριγγες. Στα μολυσματικά υγρά που μπορεί να μεταδώσουν τον ιό περιλαμβάνονται οι βλεννώδεις εκκρίσεις, το σπέρμα, το σάλιο, ο ιδρώτας, ο εμετός, το αίμα ή τα κόπρανα των ασθενών. Ο ιός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο εάν δεν έχουν εμφανιστεί τα συμπτώματα στον ασθενή και αν το άτομο δεν έλθει σε επαφή με κάποιο από τα προαναφερθέντα μολυσματικά υγρά του αρρώστου. Δεν φαίνεται πολύ απίθανο η νόσος να μεταδοθεί μεταξύ των επιβατών ενός αεροσκάφους ή ενός λεωφορείου ή τρένου, αφού απαιτείται άμεση επαφή με τις σωματικές εκκρίσεις του ασθενούς. Δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του ιού Έμπολα μέσω της επαφής με σκεύη που χρησιμοποιούνται σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης όπως εστιατόρια, καφετέριες κλπ, αν τηρούνται οι βασικοί κανόνες υγιεινής. Ο ιός Έμπολα δεν μεταδίδεται μέσω του αέρα με αιωρούμενα σωματίδια της ομιλίας, όπως ο ιός της γρίπης, δεν μεταδίδεται με το τσίμπημα των κουνουπιών, με την ανταλλαγή χρημάτων ή άλλων αγαθών με την κολύμβηση σε πισίνα.

Η εκδήλωση των συμπτωμάτων συνήθως γίνεται μέσα σε 2-20 από την επαφή με τον ιό και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, πόνους στο φάρυγγα και τον λάρυγγα, μυαλγίες, αρθραλγίες και πονοκέφαλο. Παράλληλα μπορεί να εμφανισθούν συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα όπως ναυτίας, έμετοι και διάρροιες διαταραχές της λειτουργίας του συκωτιού και των νεφρών και επιπεφυκίτιδα Σε αυτό το σημείο συνήθως εκδηλώνονται και αιμορραγίες αποτέλεσμα των οποίων είναι το άτομο αναπτύσσει σοκ το οποίο οδηγεί στο θάνατο το 50% των προσβληθέντων.

Η πρόληψη περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση της μετάδοσης από μολυσμένα ζώα όπως π.χ πιθήκους και χοίρους σε ανθρώπους. Τούτο σημαίνει προληπτικούς ελέγχους αυτών των ζώων για μόλυνση, επακόλουθη θανάτωση εφόσον αποδειχθούν θετικά στον ιό και κατάλληλο ενταφιασμό. Το κατάλληλο μαγείρεμα του κρέατος και η προστατευτική ενδυμασία κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και χειρισμού κρεάτων είναι επίσης επιβοηθητική, όπως και η προστατευτική ενδυμασία και το πλύσιμο των χεριών, όταν βρίσκεται κανείς κοντά σε άτομο που έχει προσβληθεί από τη νόσο. Δείγματα σωματικών υγρών και ιστών από νοσήσαντες χρειάζονται ειδικό χειρισμό τόσο κατά τη μεταφορά τους όσο και κατά τη φύλαξη ή καταστροφή τους

Ο ιός Έμπολα σκοτώνεται εύκολα με σαπούνι, τη χλωρίνη, το φως του ήλιου, την υψηλή θερμοκρασία ή το στέγνωμα . Ρούχα μολυσμένα με υγρά, εύκολα μπορούν απολυμανθούν από τον ιό Έμπολα αν πλυθούν στο πλυντήριο.

Ο ιός Έμπολα δεν επιζεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε επιφάνειες που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο ή έχουν στεγνώσει . Μπορεί να επιβιώσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε ρούχα ή υλικά που μολύνθηκαν με αίμα ή άλλα σωματικά υγρά

Αν πρόκειται να ταξιδέψετε σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής όπου ενδημεί ο ιός θα πρέπει να εφαρμόζετε τα κάτωθι προληπτικά μέτρα
Αποφύγετε την άμεση επαφή με το αίμα ή τα σωματικά υγρά ασθενούς ή ατόμου που έχει αποβιώσει από τη νόσο ή ακόμα και από άγνωστη νόσο μέχρι να διευκρινιστεί η αιτία θανάτου του, καθώς και με αντικείμενα που μπορεί να έχουν μολυνθεί
Αποφύγετε την επαφή με άγρια ζώα , ζωντανά ή νεκρά, και την κατανάλωση κρέατος θηραμάτων
Αποφύγετε τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις
Αποφύγετε χώρους που θα μπορούσαν να κατοικούνται από νυχτερίδες, όπως σπήλαια, απομονωμένα καταφύγια ή ορυχεία
Πλένετε τα χέρια σας τακτικά, χρησιμοποιώντας σαπούνι ή αντισηπτικά

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ αλλά και ο Ελληνικός οργανισμός ΚΕΕΛΠΝΟ έχουν αναρτήσει και ενημερώνουν τακτικά τους δικτυακούς τους τόπου με συμβουλές και προληπτικά μέτρα που θα μπορούσε να λάβει κανείς για να προστατευτεί από τον θανατηφόρο ιό.

Θεραπευτικά επί του παρόντος, δεν υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα εναντίον των ιών Έμπολα και η θεραπεία περιορίζεται σε υποστηρικτικά μέτρα που αποσκοπούν στην υποστήριξη της αρτηριακής πίεσης, της οξυγόνωσης και του ισοζυγίου υγρών και ηλεκτρολυτών και στη μετάγγιση αίματος αν χρειασθεί.

Έντονες προσπάθειες γίνονται για να παρασκευασθεί γρήγορα κάποιο εμβόλιο που θα προστατεύει αποτελεσματικά από τη μόλυνση από τους ιούς Έμπολα